Bir zamanlar öcü gözüyle bakılan e ticaret dünyasının günümüz hacmini sanırım tartışmaya gerek yok. Gelişen teknolojiyle birlikte insanlığın tüketim alışkanlıkları değişiyor ve yeni yeni tedarik yolları yöntemleri gelişiyor. Bununla birlikte bir çok insana da yeni fırsatlar doğuyor.
İmalatçısından, toptancısına, perakendecisinden ev hanıma herkes pazaryerlerinde satış yaparak bir şekilde ticari ekosistem içerisinde var olmaya çalışıyorlar. Türkiye pazarında ise en çok tercih edilen pazaryeri tabi ki de Trendyol. 2022 yılı verilerine göre yaklaşık 100 bin satıcı ürünlerini Trendyol aracılığıyla tüketicilere sunuyor. Hal böyle olunca agresif bir rekabet ortaya çıkıyor. Bu durumdan tabi ki de bir çok satıcı rahatsız durumda. Bunun temel sebebi ise Trendyol daki buybox sistemi.
Buybox nedir;
Trendyol’da aynı ürünü birden fazla satıcı sattığı durumda belirlenen algoritma metrikleriyle müşterileriye maksimum fayda sağlayacak satıcıyı seçen ve bu satıcının ürününü yukarı taşıyan sisteme buybox denir. Ürün, müşteri tarafından aratılıp tıklandığında Buybox’ı kazanan satıcının ürünü ilk sırada açılır.
Her hangi bir ürün paylaşan satıcı ürüne ilişkin belirli adetlerde satış yapınca ve yorum toplayınca dolayısıyla ilgili ürün için başka satıcılarda pozisyon alıp ürünün altına bir başka satıcı olarak yerleşiyorlar. haliyle, ürünü belirli bir yere taşıyan onlarca yorum alan ilk satıcı bu durumdan oldukça rahatsız oluyor. Kazancını paylaşmak, ürünün yorumunu bozmak ya da fiyatın kırılmasını istemiyor. Tam da burada işin içerisine marka tescil giriyor!
Trendyol bu duruma engel olmak isteyen satıcılardan marka tescil belgesi istiyor ve belgeyi ilgili birimle paylaşan satıcıların marka tescilinde yer alan ürünleri buybox a kapatılıyor.
Ancak esas sorunsal burada başlıyor;
Bilindiği üzere marka tescilinde nice sınıflandırma sistemine göre toplamda 45 sınıf var. Her ürün/hizmet bu 45 sınıfa yerleştirilmiş durumda. Bu sınıflar arasında 35. Sınıf içerisinde yer alan “Müşterilerin malları elverişli bir şekilde görmesi ve satın alması için çeşitli malların bir araya getirilmesi hizmetleri (belirtilen hizmetler perakende, toptan satış mağazaları, elektronik ortamlar, kataloglar ve benzeri diğer yöntemler ile sağlanabilir) ifadesi kafaları karıştırıyor. Bir çok patent ofisi buybox sorunu yaşayan satıcılara 35. Sınıfta tescil almaları gerektiğini belirterek kısmen yanlış yönlendiriyor. Esasen olması gereken üretim sınıfında tescil edilmesidir. Örneğin, ayakkabılar 25. Sınıfın içerisinde yer alıyor. Kendi markasıyla ayakkabı satışı yapan bir firma 25. Sınıfta tescil alarak ürünlerini buybox a kapatabilir. Bunun yanında 35i de tescil etmesi tabi ki de güzel olur. Ancak Buybox sorunu için esas önemli olan 25. sınıftır Bu durumu trendyol yetkilileri ile de görüşerek teyit ettik. Bu vesileyle de satıcıların ve patent ofislerinin bu konudaki kafa karışıklıklarının son bulması temennisiyle..
Arif AFKAN
Giz Patent Kurucu – Marka, Arge ve İnovasyon Danışmanı
